Our house is on fire
Gretha Thunberg refeert in deze quote natuurlijk aan de aarde als ons huis, maar ook ons eigen huis, oftewel het museumgebouw, moeten we in onze zoektocht naar duurzaamheid onder de loep nemen. Naast tentoonstellingen en publieksbeleid, die aan bod komen in andere dossiers, is ook voor de afdelingen collectiebeheer, bedrijfsvoering, evenementenbeleid en gebouwbeheer een belangrijke taak weggelegd.
Veel musea zijn gehuisvest in oude, monumentale gebouwen waarin minder energiebesparende maatregelen mogelijk zijn. Daarnaast komen de maatregelen die voor het conserveren van de collectie worden genomen, niet altijd overeen met de wensen van het publiek dat die collectie komt bekijken. Toch zijn er een heel aantal methoden en mogelijkheden om duurzame ambities om te zetten in de praktijk.
In dit dossier lees je er meer over: je hoort hoe het Rijksmuseum overgaat naar een aardgasvrij museum, leest over hoe je de verborgen impact in jouw organisatie kunt toetsen en uiteraard zijn er verschillende links naar informatie over BREEAM-certificering en het Green Key keurmerk.
Welke rol speelt duurzaamheid binnen jouw organisatie?
Voor ons betekent duurzaamheid dat we de impact van het museum op de omgeving zo veel mogelijk willen verminderen, zowel op het gebied van afval en energie als de inkoop van materialen en het bijdragen aan biodiversiteit.
Welke vorm heeft dit gekregen?
Sinds 2016 is duurzaamheid een van de speerpunten van het Rijksmuseum. Door middel van onze BREEAM certificering hebben wij inzicht gekregen en meetbaar gemaakt hoe wij ervoor staan op het gebied van duurzaamheid. De BREEAM certificering was voor ons geen doel op zich maar gebruiken wij als kapstok hoe wij op allerlei verschillende vlakken met duurzaamheid bezig kunnen zijn. Eén van onze ambities is een compleet aardgasvrij Rijksmuseum in 2025.
Wat is het meest verrassende dat je hebt ontdekt?
Het meest verrassende voor ons was dat dat je zelfs met een Rijksmonument als het Rijksmuseum, een gebouw uit 1885, een energielabel C kunt behalen en een BREEAM In-Use 5* certificaat. Het is en blijft natuurlijk een monument waarbij een heleboel niet kan en mag, maar waar je ook kunt kijken wat wel kan en mag zodat je die extra stappen kunt zetten.
Waar ben je tegenaan gelopen?
Je merkt dat er nu veel aandacht is voor duurzaamheid als onderwerp binnen organisaties, terwijl dit een paar jaar geleden nog veel minder was. Ook binnen onze organisatie waren hier toen veel minder mensen mee bezig dan nu het geval is. Achteraf hadden we collega’s misschien al eerder meer kunnen betrekken met waar we toen mee bezig waren zodat het intern al meer zou spelen.
Hoe ga je verder met dit onderwerp?
Door de nieuwe functie in onze organisatie, Coördinator Duurzaamheid, gaan wij nog actiever met duurzaamheid aan de slag om dit in elk deel van onze organisatie te borgen en zowel intern als extern uit te dragen. Daarbij is energiebesparing op dit moment ons grootste focuspunt.
Welke tip wil je delen?
Wij geven meestal een tip door die wij van een andere culturele instelling hebben ontvangen:
“Begin!” Probeer niet alles tegelijk te doen maar kies een onderwerp en begin daar, stap voor stap, te verbeteren.
Verborgen impactstudie (Babette Porcelijn)
In 2019 deed Het Scheepvaartmuseum mee aan een pilotproject rondom het inzichtelijk maken van de verborgen impact die gepaard gaat met de activiteiten van de organisatie. De milieubelasting heeft in de meeste gevallen al plaats gevonden voordat een product wordt geconsumeerd/gekocht. CE Delft heeft op basis van veel verschillende data zo nauwkeurig mogelijk ingeschat wat de milieu-impact is van de gemiddelde Nederlandse consument. Het resultaat is een top 10 van de milieubelasting van de gemiddelde consumptie van één persoon per jaar in Nederland. De eerste inschatting uit 2016 is in 2018 geüpdatet en nu in 2020 opnieuw geactualiseerd:
Het onderzoek naar de verborgen impact binnen Het Scheepvaartmuseum bestond uit meerdere deelprojecten. Eén van de thema’s was het verkleinen van de ‘footprint’ van onze activiteiten. Of nog beter: de impact op het milieu omzetten naar een eco-positieve bijdrage. De (verborgen)impact van onze activiteiten zijn als volgt in kaart gebracht:
